De wijzerplaat: het gezicht van het horloge?

Een wijzerplaat, wat is dat?

 De wijzerplaat is het onderdeel van uw uurwerk dat de tijd aangeeft. Het is een plaatje uit metaal of een ander materiaal waarop verschillende aanduidingen zijn aangebracht, zoals de uren, minuten en seconden. Er bestaan vele soorten wijzerplaten die verschillen qua vorm, versiering, gebruikt materiaal, enzovoort. De aanduidingen worden gegeven met behulp van cijfers, onderverdelingen of indexen (tekens met diverse vormen). Zij worden met behulp van pootjes vastgemaakt op de bodemplaat (een onderdeel van het uurwerkmechanisme).

In de wijzerplaat bevinden zich één of meerdere openingen voor de assen van de wijzers. Deze openingen kunnen ook dienen voor het aflezen van de schijven voor de datumaanduidingen, dagaaduidingen of maanstanden. In dat geval spreekt men over een raampje. Hoewel het er allemaal eenvoudig uitziet, vergt het maken van een wijzerplaat heel wat deskundigheid.

Hoe wordt een wijzerplaat gemaakt?

Het ontwerpen en vervaardigen van een wijzerplaat is een kunstambacht of beter nog, een verzameling van een aantal vaardigheden, die niet enkel artistieke deskundigheid vergt maar ook de vaardigheid om geavanceerde technologieën toe te passen. Er zijn maar weinig uurwerkfabikanten die intern alle aspecten beheersen, die bij het vervaardigen van wijzerplaten – van het ontwerp tot de productie – aan bod komen. Ondernemingen die zoals Rolex hun wijzerplaten van A tot Z ontwerpen, werken met vele fases en procedures die hun wijzerplaten tot echte kunstwerken maken …

Om de platen van deze horloges te kleuren, worden er de dag van vandaag vele technieken toegepast. Door het lakken worden matte kleuren bekomen. Hoewel het hoofdzakelijk voor zwart en wit wordt gebruik, biedt het evenwel een enorme keuze aan kleuren. De techniek van de galvanoplastiek brengt dan weer de metaalkleuren tot leven, die op basis van echte metalen verkregen worden. De PVD-technieken (Physical Vapour Deposition) zijn nog veel verfijnder en bestaan erin een ultrafijn moleculelaagje op de schijf van de wijzerplaat aan te brengen. Deze procedurezorgt voor een opmerkelijk intense en diepe kleur. Soms wordt met behulp van een eindlaklaag of oppervlaktebehandeling – fijn kogelstralen bijvoorbeeld (we denken hierbij aan het model Arceau 78 van Hermès) –een mat, glanzend of ander aspect toegevoegd, waardoor de textuur en het uiterlijk van de wijzerplaat subtiel gewijzigd worden.

Naast deze effecten qua textuur gebruiken sommige horlogeriehuizen heel bijzondere materialen die van hun wijzerplaten unieke creaties maken. Zo bestaan er tegenwoordig wijzerplaten uit paarlemoer, meteoriet, malachiet, turkoois of nog uit inlegwerk!
 Tot slot gebruiken sommige huizen trucs om van wijzerplaten met een eenvoudig uitzicht ongelofelijke stukken te maken. Eén van de beste voorbeelden is de Happy Sport collectie van Chopard voor dames. Zij creeren een extra ruimte door een zeer dun tussenglas net bovenop de wijzerplaat plaatsen waar diamanten vrij kunnen bewegen. Op die manier dansen de diamanten letterlijk op de wijzerplaat!

Wat komen we vandaag de dag zoal tegen als het om wijzerplaten gaat?

Begin september 2020 scoorde Rolex een zeer grote hit. Het Oyster Perpetual gamma werd tot in het kleinste detail onder handen genomen waarbij nieuwe en verrassende kleuren hun intrede deden. Zo bevat de collectie wijzerplaten in speciale kleuren zoals koraalrood, turquoise, candy roze, groen en geel! Ronduit moderne kleuren die getuigen van een serieuze verjonging van dit iconisch gamma van het merk met de kroon.

In tegenstelling hiermee vinden we bij andere merken dan weer wijzerplaten met een meer ‘vintage’ look, die doen denken aan de gloriedagen van deze grote horlogeriehuizen in het verleden. Bij Tudor komt dit sterk tot uiting, met name in de wijzerplaten van de Black Bay collectie en meer bepaald voor de zwarte Fifty-Eight en de Bronze. Omega en Longines doen hiervoor niet onder en bieden eveneens vintage wijzerplaten aan op bepaalde modellen. We denken hierbij aan de Omega Seamaster Diver 300 James Bond editie en aan alle Longines uit de Heritage collectie.

Vandaag de dag zetten de wijzerplaten de deskundigheid en de know-how van bepaalde horlogemerken extra in de verf. De wijzerplaat is het eerste wat de gebruiker ervan ziet wanneer hij zijn uurwerk vastneemt. Een onberispelijke wijzerplaat laat veronderstellen dat ook aan de rest van het uurwerk op het ogenblik van zijn ontwerp bijzondere zorg werd besteed …
Of zij nu plat, bol, lichtgevend, groot, klein, ingelegd of niet, koningsblauw of candy roze is, een wijzerplaat moet voor alles bij u in de smaak vallen en uw persoonlijkheid weerspiegelen!