Het blauwe huzarenstukje van Rolex

Wanneer je je verdiept in de technische specificaties van de Rolex-uurwerken, kom je gegarandeerd de term Bleu Parachrom hairspring tegen. Dit onderdeel krijgt terecht een eervolle vermelding, want het is een belangrijke innovatie in de horlogewereld. Maar wat is het nu eigenlijk? En waarom is het zo bijzonder? Duik met ons mee in de kast van ’s werelds bekendste horloge.

Trilling doet tikken

Een van de belangrijkste kenmerken van een mechanisch horloge is de oscillator. Die bestaat uit een balanswiel en een spiraalveer (hairspring). Je kunt dit systeem vergelijken met een slinger. De spiraalveer laat via trillingen het balanswiel continu heen en weer bewegen, terwijl het de palletvork van het echappement voortdurend opent en sluit. Die beweging zet de tandwielen in gang om de wijzers te laten tikken. Logisch dus dat de regelmaat van de trillingen van de spiraalveer cruciaal is voor een precies werkend horloge. En dat is geen sinecure: het scherpstellen van één seconde op een dag, is zoiets als het meten van een kilometer tot op een centimeter nauwkeurig.

Invloeden van buitenaf

De oscillator werd al zo’n 350 jaar geleden uitgevonden, en is dus op zich niks nieuws. Maar de vroege, stalen spiraalveren hadden wel enkele zwakke plekken. Hun grootste vijanden? Temperatuurschommelingen en magnetische velden. Een te koude of warme temperatuur deed de veer krimpen of uitzetten, waardoor het uurwerk te snel of te traag ging tikken. De combinatie van staal met messing bood hierop een antwoord. Maar het ‘magnetische’ probleem hield hardnekkig stand. De latere toevoegingen van materialen zoals chroom, kobalt en nikkel zorgden wel voor een lichte resistentie, maar waren nog niet helemaal overtuigend.

Ontwikkeling in eigen huis

‘Wat je zelf doet, doe je beter’, moet Rolex gedacht hebben toen ze de expertise inriepen van ‘s werelds beste metaalingenieurs en natuurkundigen. Het merk was vastbesloten om in eigen huis een antwoord te vinden op het eeuwige probleem rond magnetisme. Bijzonder detail: Rolex doorbrak daarmee het monopolie van Nivarox, een bedrijf dat tot dusver had ingestaan voor de spiraalveerproductie van de volledige Zwitserse horloge-industrie. Maar liefst vijf jaar duurde de ontwikkeling van Rolex’ revolutionaire spiraalveer. In 2000 was het zover: de Parachrom werd voor het eerst geïntroduceerd bij de lancering van de Daytona met hoogwaardig Kaliber 4130.

De Parachrom-veer, fijner dan een mensenhaar en met slechts één cm doorsnede, blijkt een echte krachtpatser. De exclusieve legering maakt hem ongevoelig voor magnetische velden en zorgt voor een grote stabiliteit in geval van temperatuurschommelingen. Ook bij schokken blijft hij tot 10 keer nauwkeuriger dan een traditionele spiraalveer.

Ingenieus productieproces

Qua productie is de veer een echt huzarenstukje: niobium en zirkonium worden onder vacuüm in een speciaal ontwikkelde elektronen-bombardements-oven gesmolten bij ongeveer 2.400 °C. Vervolgens zorgt een nauwkeurig ingebrachte hoeveelheid zuurstof voor de legering. Vervolgens wordt de staaf van 30 cm lang en 10 mm verwerkt tot een lint van 3 kilometer lang en 0,1 mm dik, en uiteindelijk zelfs tot een haarfijne draad van 50 micron diameter. Tenslotte worden twintig centimeter lange segmenten opgerold, gefixeerd en afgewerkt met een Rolex overcoil.

En de kleur?

In 2005 introduceert Rolex een nieuw gepatenteerd oppervlaktebehandelingsproces om de stabiliteit van de Parachrom op lange termijn te versterken. En net die behandeling verleent de bijzondere spiraalveer zijn prestigieuze, kenmerkende tint blauw. Le Parachrom Bleu est né!